EN

Veiligheid van kinderen op de fiets

In het verkeer is een fietser altijd extra kwetsbaar. Niet voor niets wordt een fietser extra goed beschermd door het aansprakelijkheidsrecht in ons land. Ook kinderen zijn heel kwetsbaar in het verkeer, omdat ze minder zichtbaar zijn en soms onberekend handelen. Het zal niet verbazen dat er wel vaker kinderen op de fiets gewond raken bij een verkeersongeval. De veiligheid van kinderen op de fiets is van groot belang.

    Tips voor een veilige kinderfiets

    Voor een kinderfiets gelden naar de letter van de wet dezelfde eisen als voor een fiets voor volwassenen. Deze eisen zijn opgenomen in het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 1990 (RVV). De kinderfiets dient met andere woorden over functionerende remmen, conforme verlichting en een fietsbel te beschikken. Daarnaast zijn er uiteraard nog een aantal andere dingen waarop je kan letten als je op zoek bent naar een veilige kinderfiets.

    1. Doe een veiligheidscheck

    Weet dat een veilige kinderfiets niet alleen aan de eisen van het RVV moet voldoen, maar dat er nog een aantal andere dingen zijn waar je maar beter rekening mee kan houden. Om een korte veiligheidscheck te doen, kan je de onderstaande checklist gebruiken. Niet al deze eisen zijn verplicht, maar dat maakt ze niet minder essentieel.

    • Een goed werkende bel

    • Een goed werkende rem

    • Witte of gele reflectoren aan de wielen

    • Een rode reflector met een goedkeuringsmerk

    • Vier gele of ambergele reflectoren aan de trappers

    • Een helderwit of reflecterend geel achterspatbord

    • Een witte voorreflector

    • Een helderrood stralend en duidelijk zichtbaar achterlicht

    • Een helderwit of geel stralend en duidelijk zichtbaar voorlicht

    • Het stuur is niet te breed voor het kind en heeft handvatten met een goede grip

    • Er is een spatbord om de ketting, zodat kleding niet vast kan komen te zitten

    • Er is een reflecterend vlagje om de zichtbaarheid te verhogen

    • Er is een stabiel rekje waarop een rugzak of een sporttas kan worden bevestigd

    2. Zorg dat de fiets net groot genoeg is

    Mensen hebben soms de neiging om een kinderfietsje “op de groei” te kopen. Het klopt dat kinderen groeien als boerenkool en dat je voor je het weet een nieuwe fiets moet kopen, maar toch kan je maar beter kiezen voor een kinderfiets met de juiste grootte. Zo kan je kind vlot op en af de fiets stappen en houdt je kind een gezonde lichaamshouding aan. Een correcte zitpositie is niet alleen goed voor de rug, maar ook voor de zichtbaarheid in het verkeer.

    Een kinderfiets heeft de correcte afmetingen als het kind het stuur gemakkelijk vast kan houden en de benen bij de grond kunnen terwijl het kind netjes op het zadel zit. De hoogte van het zadel moet eventueel wat bij worden gesteld. Vooral de wielmaat is iets om op te letten. Kijk nooit naar de leeftijd van je kind, maar naar de lichaamslengte van je kind. Maak gebruik van de onderstaande maattabel voor een goede en veilige kinderfiets.

    Lichaamslengte van het kindWielmaat (diameter)
    86 tot 98 cm12 inch
    98 tot 104 cm14 inch
    104 tot 110 cm16 inch
    110 tot 116 cm18 inch
    116 tot 122 cm20 inch
    122 tot 128 cm22 inch
    128 tot 140 cm24 inch
    140 tot 152 cm26 inch
    Vanaf 158 cm28 inch

    3. Oefenen met de nieuwe kinderfiets

    Als je een nieuwe kinderfiets hebt gekocht, is het goed om eerst even te oefenen met de nieuwe kinderfiets. Dat doe je op een veilige plek zonder verkeer. Oefen ook zaken als remmen, stoppen, opstappen, afstappen en zelfs het op de juiste manier vallen. Maak gebruik van een helm, elleboogbeschermers en kniebeschermers om letselschade te voorkomen.

    Veilig naar school fietsen

    De kans is groot dat je kind de fiets zal gebruiken om naar school te fietsen. Handig, want zo kan je kind zelf naar en van school fietsen en hoef je de auto niet te gebruiken. Toch is het ook opletten geblazen. De schoolomgeving is vaak heel druk en chaotisch, met talloze verkeersgebruikers en voertuigen. Het is daarom belangrijk dat je je kind veilig leert fietsen naar school. Leg je kind goed uit waarop hij of zij moet letten en fiets in het begin mee met je kind. Door de theoretische tips te koppelen aan praktijksituaties die jullie samen oefenen, leert je kind veilig te fietsen naar school. Toon ook de veiligste fietsroute en wijs je kind op eventuele gevaren op deze route.

    Tips om veilig te fietsen

    Kind op een veilige manier leren fietsen

    Kinderen zijn enorm kwetsbaar in het verkeer en net daarom is het belangrijk dat je je kind op een veilige manier leert fietsen. Zo heeft je kind alvast de juiste vaardigheden op zak, kan het de gevaren en risico’s correct inschatten en kent het ook het een en ander van de verkeersregels.

    Kinderen leren fietsen en een veilige fietsuitrusting

    Zorg er altijd voor dat je kind klaar is voor de kinderfiets. Dat wil zeggen dat het kind eerst goed moet kunnen fietsen. Een loopfiets is een goede keuze om je kind evenwicht aan te leren. Nadien kan je zijwieltjes gebruiken, maar stap zo snel mogelijk over op twee wielen. Je kan dan bijvoorbeeld een leerstang gebruiken. Een leerstang bevestig je achterop de fiets. Je kan met zo’n stang de bewegingen van je kind controleren, zonder een belemmerende factor te zijn.

    Als je je kind leert fietsen, zal je kind vallen. Dat hoort er nu eenmaal bij en dat is op zich ook geen ramp. Door af en toe eens te vallen, leert je kind namelijk op een juiste manier te vallen en krijgt het de juiste reflexen aangeleerd. Het is wel belangrijk dat het vallen zo veilig mogelijk gebeurt. Daarom zorg je voor elleboogbescherming, scheenbeschermers en een veilige kinderhelm.

    Fietspad-kind

    Kinderen op de juiste plaats leren fietsen

    Leer kinderen altijd fietsen op een veilige locatie, een plaats waar er geen ander verkeer aanwezig is. Een veilige plaats wil natuurlijk ook zeggen dat het kind er veilig kan rijden zonder hinder te ondervinden van allerlei obstakels. Naarmate je kind beter wordt in het fietsen, kan je wel zelf paaltjes plaatsen. Pas als je kind het fietsen én de verkeersregels goed onder de knie heeft, kan je ook oefenen in het verkeer. Benadruk altijd waar je kind extra voorzichtig moet zijn, bijvoorbeeld wanneer auto's parkeren.

    Fiets-kind-park

    Netjes gedragen in het verkeer

    Een algemene gedragsregel is dat het eenieder is verboden om zich zo te gedragen dat hij of zij gevaar op de weg veroorzaakt of kan veroorzaken of dat het verkeer wordt gehinderd. Het is een vrij algemene gedragsregel die heel ruim kan worden geïnterpreteerd. Eigenlijk wil het gewoon zeggen dat iedereen zich netjes in het verkeer moet gedragen. Zo mogen fietsers bijvoorbeeld wel naast elkaar rijden, maar mogen ze geen hinder veroorzaken. Op een smal wegje mogen ze de auto’s dus niet hinderen en kunnen ze beter achter elkaar rijden als er een auto aankomt.

    Dit is misschien wel de belangrijkste regel die je je kind moet leren. En wat dat betreft, moet je ook zelf het goede voorbeeld tonen, ook als je met de auto rijdt en je kind op de achterbank zit. Wind je niet op en begin niet te schreeuwen naar andere weggebruikers, dat helpt niet en je kind leert alleen maar verkeerde attitudes aan.

    Fiets-kind-hek

    Aanleren van verkeersregels

    Elke verkeersdeelnemer hoort op de hoogte te zijn van de verkeersregels. Dat geldt ook voor kinderen op de fiets. Het is belangrijk dat kinderen bijvoorbeeld weten dat ze op het fietspad moeten rijden en dat auto’s hier in principe niet mogen rijden, maar dat er ook uitzonderingen zijn. Ze moeten bijvoorbeeld weten dat auto’s wel over een fietspad met een onderbroken streep mogen rijden om af te slaan. Zo zijn ze hierop voorbereid.

    Daarnaast is het belangrijk dat kinderen weten dat ze altijd zoveel mogelijk rechts moeten rijden en dat ze de richting moeten aangeven als ze van richting veranderen. Dat kunnen ze doen door hun hand uit te steken, maar dat houdt wel een valrisico in. Er bestaan ook speciale richtingaanwijzers voor kinderfietsen. Zo’n richtingaanwijzer is zeker niet duur en is gemakkelijk op de fiets te monteren. Tegelijkertijd horen kinderen de betekenis van de verkeersborden te kennen en moeten ze natuurlijk weten hoe de verkeerslichten werken.

    Alle verkeersregels voor fietsers
    Fiets-kind-bos

    Spelletjes en boeken om de verkeersregels aan te leren

    Veel dingen worden reeds op de schoolbanken aangeleerd, maar alles nog even herhalen, is een goed idee. Er bestaan leuke spellen en verhalen om kinderen de belangrijkste verkeersregels aan te leren. Hieronder enkele voorbeelden.

    Het vervoeren van je kind op de fiets

    Fiets-kinderen-aanhang

    Wie mobiel wil zijn zonder een auto en een kindje heeft, kan ervoor kiezen om zijn of haar kind met de fiets te vervoeren. Het is niet alleen een goede oplossing voor kinderen die nog niet kunnen fietsen, maar ook om snel en veilige grote afstanden af te leggen als je kind al zelf op de trappers kan staan. Er zijn verschillende manieren waarop je je kind veilig op de fiets kan vervoeren. Daarbij moet je wel rekening houden met de veiligheid van kinderen en met de wettelijke regels.

    Wettelijke voorschriften bij het vervoeren van een kind op de fiets

    Volgens het RVV 1990 mag je een kind enkel vervoeren op een kinderzitje als het kind jonger is dan acht jaar, het kinderzitje voldoende veilig is geplaatst en het is uitgerust met voldoende steun voor de rug, de handen en de voeten. Ook mogen de veiligheidsaspecten van de fiets, zoals de verlichting, niet door het kinderzitje of de aanhangwagen worden gehinderd. Een fietsverzekering of een andere verzekering is niet verplicht om een kind op de fiets te vervoeren.

    Kinderzitje op de fiets

    Een kinderzitje is een relatief gemakkelijke en goedkope manier om je kind op de fiets te vervoeren. Je bent ook nog steeds heel beweeglijk, maar anderzijds kent een kinderzitje ook een nadeel: de stabiliteit kan worden beïnvloed. Bovendien is een kind op een kinderzitje niet altijd even goed beschermd tegen de regen en de wind. Zeker als het zitje voorop wordt geplaatst, is een regen- of windscherm aan te raden. Een kinderzitje op de fiets is vooral interessant voor korte afstanden in de stad, niet voor lange fietstochten. Ook als je extra bagage vervoert, is een kinderzitje op de fiets niet zo interessant.

    Een achteraan gemonteerd kinderzitje geniet hoe dan ook de voorkeur. Het zwaartepunt ligt dan centraler, de fiets is gemakkelijker te besturen en je kindje is beter beschermd. Schenk aandacht aan de veiligheid van het kinderzitje en zorg dat je kindje goed vast is gemaakt met behulp van het harnassysteem.

    • Snel en gemakkelijk te monteren

    • Relatief goedkoop

    • Niet omvangrijk

    • Beweeglijke oplossing

    • Stabiliteit wordt beïnvloed als het kindje veel beweegt

    • Minder geschikt voor meerdere kinderen en bagage

    Kind vervoeren met een fietskar

    Een fietskar is een kar die achteraan de fiets wordt gehangen. Je kindje zit veilig en comfortabel in de fietskar. Een fietskar is ook geschikt om een kind en bagage te vervoeren of om meerdere kinderen te vervoeren. Een fietskar wordt ook vaak gebruikt voor langere reizen, waarbij je kindje meteen een goede bescherming geniet tegen weer, wind en bijtende insecten. Houd er wel rekening mee dat fietsen met een fietskar even moet wennen en dat het bijvoorbeeld je remgedrag beïnvloedt. Ouders hebben soms ook de neiging om achterom te kijken om hun kind in het oog te houden, waardoor ze niet goed letten op het verkeer. Neem geen risico’s en schaf in de plaats daarvan een achteruitkijkspiegel aan.

    • Ideaal om meerdere kinderen of bagage te vervoeren

    • Goede bescherming tegen weer, wind, vuil en insecten

    • Relatief gemakkelijk te bevestigen

    • Fietsen met een fietskar is even wennen

    • Langere remafstand

    • Breedte maakt het soms moeilijk om op fietspaden te rijden

    • Extra gewicht

    • Hogere aanschafprijs

    • Niet gemakkelijk op te bergen

    Kind vervoeren met een bakfiets

    De bakfiets wint ongelofelijk sterk aan populariteit, ook bij ouders. Het grote voordeel is dat bakfietsen te verkrijgen zijn in de meest uiteenlopende formaten en uitvoeringen. Bij sommige bakfietsen kan je tot zelfs vier kinderen vervoeren. Vaak kan je de bakfiets eerst uitrusten met een babyschaal en later met een kinderzitje, om het nog later als een transportfiets te gebruiken. Het groeit dus gewoon mee met je kindje en met je levensbehoeften. Het heeft een hoog laadvermogen, je hebt steeds zicht op je kindje en bovendien ligt het zwaartepunt ook nog eens vrij centraal.

    Toch zijn er ook nadelen aan een bakfiets verbonden. Het grootste nadeel is misschien wel het gewicht. Een elektrische bakfiets is daarom bij verre verplaatsingen echt wel aan te raden. Dat vergt echter een flinke investering. Ook blijft het wennen op het gebied van remmen en sturen. Bovendien is het wat minder eenvoudig om het te parkeren, omdat het zo omvangrijk is.

    • Ruime keuze

    • Geschikt voor zware ladingen

    • Groeit mee met de behoeften

    • Steeds zicht op je kindje

    • Vrij prijzig (zeker elektrische bakfietsen)

    • Lastig om te parkeren

    • Even wennen

    • Kind gaat als eerste een kruispunt op

    Veelgestelde vragen over de de veiligheid van je kind op de fiets

    Of je kindje nu zelf fietst of jij je kindje meeneemt op de fiets, je wil natuurlijk dat alles veilig verloopt. Het is heel logisch dat je kritisch bent, dat je vragen hebt en dat je je vooraf goed wil informeren. Het is dan ook een goed idee om de onderstaande FAQ over kinderen op de fiets goed door te nemen.

    Vanaf wanneer mag ik fietsen met een baby?

    Fietsen met een baby is toegestaan van zodra je kindje zelfstandig van een kruiphouding naar een zithouding kan gaan én het hoofdje zelfstandig recht kan houden. Beperk wel de trillingen en kies voor een vlak wegdek. En maak de eerste fietstochten niet te lang, zodat je kindje hieraan kan wennen.

    Kan ik een kind met het downsyndroom leren fietsen?

    Het is lastig om kinderen met het downsyndroom te leren fietsen. Om te fietsen, is het belangrijk dat kinderen goed hun evenwicht kunnen bewaren en een goede motoriek hebben. Bij kinderen met het downsyndroom is dat vaak niet het geval. Als je kindje toch de behoefte heeft om te leren fietsen, kan je bijvoorbeeld de Wishbonebike gebruiken. Dat is een loopfiets uit Nieuw-Zeeland. Het kan worden gebruikt als loopfiets en als driewieler. Deze fiets wordt onder meer aanbevolen door de internetpolikliniek en ontmoetingsplaats Cyberpoli.

    Is het een goed idee om zijwieltjes te gebruiken bij het leren fietsen?

    Hierover zijn de meningen verdeeld, maar in de praktijk wordt het toch steeds vaker afgeraden. Door te fietsen met zijwieltjes leert je kind vooral sturen en trappen, maar dat is niet het moeilijkste van fietsen. Het moeilijkste is nog steeds het evenwicht bewaren. Daarom is het belangrijk om te starten met een loopfiets, waarbij je kindje het evenwichtaspect aanleert. Nadien kan je zijwieltjes gebruiken om het trappen, sturen en remmen aan te leren. Dat zal in principe vrij vlot gaan. Dan stap je zo snel mogelijk over op het fietsen zonder zijwieltjes.

    Vanaf welke leeftijd kan een kind fietsen naar school?

    Dat is onder andere afhankelijk van welke weg af te leggen is en van de maturiteit van het kind. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat kinderen vanaf elf jaar in de buurt kunnen komen van de vooropgestelde verwachtingen, maar dat kinderen van dertien jaar hier desondanks soms nog niet bij in de buurt komen. Het verschilt met andere woorden per kind en per situatie. Een leeftijd van elf tot dertien jaar is een goede richtlijn.

    Vanaf welke leeftijd leer ik mijn kind fietsen?

    Het is aan te raden om hier voldoende vroeg mee te beginnen. De meeste kinderen leren fietsen wanneer ze ongeveer vijf jaar oud zijn. Weet dat dit een gemiddelde en geen vaste leeftijd is. De neuromotorische ontwikkeling verloopt bij elk kind anders. Over het algemeen zijn kinderen ergens tussen een leeftijd van drie en acht jaar klaar om te leren fietsen.