EN
Aansprakelijkheid en verzekeringen voor voertuiginzittenden

Aansprakelijkheid en verzekeringen voor voertuiginzittenden

Bij een auto-ongeval loopt niet alleen de wagen schade op maar kunnen ook passagiers en inzittenden gewond worden afgevoerd. In principe zal de zorgverzekering de medische kosten vergoeden, bijvoorbeeld bij een beenbreuk of een whiplash. Toch kunnen slachtoffers ook materiële schade hebben, invalide worden, inkomensverlies lijden enzovoort. Dan biedt de zorgverzekering natuurlijk geen (volwaardige) redding. Vaak kan de passagier dan een andere verzekeraar aanspreken. Hieronder zijn de verschillende scenario's besproken.

Aansprakelijkheid van de andere bestuurder

Wanneer een passagier die in een wagen zit verongelukt door de fout van een andere weggebruiker, is de situatie vrij eenvoudig. In dat geval zal die andere weggebruiker aansprakelijk zijn voor de schade aan de bestuurder, de schade aan de wagen van de bestuurder en voor de schade van de passagiers. De passagier kan een beroep doen op de WA-verzekering van de aansprakelijke partij.

Aansprakelijkheid bij een eenzijdig ongeval

De bestuurder van een motorrijtuig is bij een fout niet alleen aansprakelijk voor andere weggebruikers, maar ook ten opzichte van de passagiers die zich in de auto bevinden. De bestuurder van de auto heeft dan ook een zorgplicht ten opzichte van zijn passagiers. Natuurlijk moet hem wel enig verwijt kunnen worden gemaakt. Het maakt daarbij niet uit of de passagier gratis of tegen betaling wordt vervoerd en of de passagier al dan niet een gezinslid is. Wel geldt de zorgplicht van een bestuurder niet ten opzichte van passagiers die zonder zijn medeweten meerijden. Het gaat dan bijvoorbeeld om verstekelingen in een vrachtwagen of bestelwagen.

De aansprakelijkheid van de bestuurder gaat ver en geldt al bij een gering verwijt. Een voorbeeld daarvan is te vinden in de zaak Wenmakers/Smeets (HR 26 maart 1982). Toen reed de bestuurder op een onverlichte autosnelweg, zag hij plotseling een groot voorwerp op het wegdek liggen en week de bestuurder uit. Door dat uitwijkmanoeuvre crashte de wagen. De rechter oordeelde dat de bestuurder een fout had begaan. Hij had per slot van rekening zijn snelheid moeten aanpassen in functie van de zichtbaarheid op de weg. Had hij zijn snelheid gematigd, dan had hij nog normaal kunnen uitwijken. Die fout zorgde ervoor dat de bestuurder aansprakelijk was.

Eigen schuld van de passagier

Ook een passagier kan eigen schuld treffen bij het ongeval of kan verantwoordelijk zijn voor een deel van de schade. De aansprakelijke partij moet dan ook maar een deel van de schade vergoeden.

In de eerste plaats kan dat het geval zijn wanneer de passagier geen veiligheidsgordel draagt en de schade daardoor groter is geworden. Meestal neemt men aan dat de eigen schuld in zo'n geval 25% bedraagt. Bij jonge passagiers kan het wel zo zijn dat de bestuurder aansprakelijk is voor het niet-dragen van de veiligheidsgordel. Ook bij zelfrijdende auto's blijft de inzittende zelf verantwoordelijkheid dragen.

Eigen schuld van de passagier

Daarnaast is er sprake van eigen schuld wanneer een passagier meerijdt met een bestuurder die onder invloed is van verdovende middelen, alcohol, medicijnen of drugs die de rijvaardigheid op een negatieve manier beïnvloeden. De passagier moet daar dan natuurlijk wel van op de hoogte zijn of had er redelijkerwijs van op de hoogte moeten zijn. In de rechtspraak resulteert dit overigens nooit in 100% eigen schuld omdat de bestuurder nog steeds onrechtmatig handelde. Ook hier ligt het percentage eigen schuld vaak rond de 25%. Soms wordt er wel een billijkheidscorrectie toegepast. Dat is onder andere het geval wanneer de:

  • Passagier een jeugdige leeftijd heeft

  • Door de bestuurder gemaakte fouten aanzienlijk ernstiger en meer verwijtbaar zijn dan de fout van de passagier

  • Ernst en de duur van het letsel een billijke correctie vereisen

  • De verzekeringstechnische situatie een billijke correctie vereist

Verzekering bij een eenzijdig ongeval

Bij een eenzijdig ongeval waarbij de bestuurder een fout beging, kan de passagier in principe altijd de schade claimen bij de WA-verzekering van de bestuurder. Hierbij moet altijd rekening worden gehouden met het gedeelte eigen schuld. De medische kosten zijn dan weer gedekt via de zorgverzekering. Ook de bestuurder kan voor de medische kosten bij de zorgverzekering terecht, maar krijgt geen vergoeding van de eigen WA-verzekering. De schade aan zijn wagen kan wel worden vergoed door zijn cascoverzekering.

Daarnaast kan de bestuurder een Ongevallen Inzittendenverzekering (OVI) hebben. Een Ongevallen Inzittendenverzekering keert daarbovenop een vast bedrag uit wanneer een passagier invalide wordt of sterft. Dit vast bedrag ligt vaak ergens tussen de 10.000 en 15.000 euro per inzittende bij overlijden, wat de begrafeniskosten moet vergoeden. Bij invaliditeit gaat het meestal om een bedrag tussen 20.000 en 50.000 euro. Het uitgekeerde bedrag wordt dan berekend aan de hand van de Gliedertaxe. Dat lijkt veel, maar bij inkomensverlies is de werkelijke schade vaak veel hoger. Veel mensen denken dat het vooral interessant is bij eigen schuld, maar dat is zeker niet altijd het geval. Vaak zijn er per slot van rekening uitsluitingen of beperkingen voorzien, bijvoorbeeld wanneer een passagier geen gordel droeg of wanneer de bestuurder dronken was.

Ten slotte kan de bestuurder een Schadeverzekering Inzittenden (SVI) hebben. Dit heeft een uitgebreidere dekking omdat het niet vertrekt van vaste bedragen maar van de werkelijke schade. Hier speelt de schuldvraag inderdaad niet mee en de uitgekeerde bedragen liggen bovendien hoger dan bij de OVI-verzekering. De SVI-verzekering wordt zowel in een basisdekking als in een uitgebreide dekking aangeboden. Bij een basisdekking zijn alle inzittenden (dus ook de bestuurder) verzekerd in en om de auto (dus ook tijdens bv. het tanken). Bij een uitgebreide dekking dekt de SVI-verzekering ook schade in andere verkeerssituaties, bijvoorbeeld wanneer de verzekerde gewond raakt als reiziger met het openbaar vervoer of zelfs wanneer hij met de fiets op stap is.

OVI (Ongevallen Inzittendenverzekering) SVI (Schadeverzekering Inzittenden)
Wanneer keert de verzekering uit? Bij overlijden of bij blijvende invaliditeit. In alle situaties waarbij materiële schade en letselschade ontstaat, op voorwaarde dat de schade nog niet door een andere verzekering wordt vergoed.
Welk bedrag keert de verzekering uit? Een vooraf overeengekomen som. Bij invaliditeit wordt het bepaald i.f.v. de Gliedertaxe. De daadwerkelijk geleden schade, beperkt tot een max. bedrag (vaak vrij hoog, bv. 1 miljoen euro).
Zijn psychische letsels verzekerd? Neen Ja
Verband met aansprakelijke tegenpartij? Neen Ja, maar de SVI-verzekering zal de schade gewoon vergoeden en het eventueel verhalen bij de aansprakelijke tegenpartij
Goedkoper of duurder? GoedkoperDuurder

Aansprakelijkheid van de wegbeheerder

Ten slotte kan de passagier altijd trachten om de wegbeheerder aansprakelijk te stellen voor het ongeval. Dat kan wanneer de wegbeheerder een gevaarlijke situatie heeft gecreëerd of in stand heeft gehouden, bijvoorbeeld door een weg onvoldoende te onderhouden of door geen waarschuwingsborden te plaatsen. In de praktijk is de aansprakelijkheid van de wegbeheerder moeilijk aan te tonen omdat er niet van de wegbeheerder kan worden verwacht dat hij ervoor zorgt dat het wegdek altijd in perfecte staat is en elk gebrek razendsnel kan verhelpen. In principe is het dan aan de bestuurder om voorzichtig te zijn en is het eenvoudiger om de verzekeraar van de bestuurder aan te spreken.

Aansprakelijkheid van de werkgever

Ten slotte kan het ook gebeuren dat de werkgever aansprakelijk is voor het ongeval. Dat is met name het geval wanneer het ongeval tijdens de arbeidstijd plaatsvindt, bijvoorbeeld wanneer werknemers met een bestelbusje van het bedrijf naar de bouwwerf worden gebracht. De werkgever heeft dan wel een aantal mogelijkheden om aan de aansprakelijkheid te ontkomen. Het belangrijkste is dat hij kan aantonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan. De werkgever is niet verplicht om zijn aansprakelijkheid te verzekeren, maar de meeste werkgevers hebben wel een aansprakelijkheidsverzekering.

Aansprakelijkheidskwesties en de schuldloze derderegeling

Hoewel een passagier veel mogelijkheden heeft om ergens een schadevergoeding te claimen, kan het gebeuren dat geen enkele partij de schade wil erkennen. De passagier is op dat moment een schuldloze derde, maar blijft in principe (tijdelijk) zonder schadevergoeding achter omdat de verschillende verzekeraars bakkeleien. Het enige wat op dat moment vaststaat is dat de passagier geen schuld treft en dat er uiteindelijk een verzekeraar de schade moet vergoeden. Het is enkel nog niet duidelijk welke verzekeraar dat moet doen.

Daarom hebben verzekeraars in een schuldloze derderegeling voorzien. De passagier kan dan, naar eigen goeddunken of zelfs willekeurig, een verzekeraar kiezen die de schade moet vergoeden. Later, wanneer het duidelijk is wie echt schuldig is, maken de verzekeraars eventueel onderling een afrekening. Zo hoeft de passagier nooit de lange procedures af te wachten.

  1. Aanvraag indienen bij een verzekeraar

    De verzekeraar naar keuze moet de schadeclaim afhandelen. Deze verzekeraar wordt de regelende verzekeraar genoemd. De verzekeraar zal het dossier opstellen en zal meehelpen bij het bepalen en begroten van de schade.

    Aanvraag indienen bij een verzekeraar
  2. Vergoeding van de regelend verzekeraar

    De regelend verzekeraar zal de schade vergoeden of zal voorschotten toekennen aan de schuldloze inzittende. Hierdoor ziet de schuldloze inzittende meteen geld, ook wanneer er nog over de schuldvraag wordt gediscussieerd.

    Vergoeding van de regelend verzekeraar
  3. Verzekeraars regelen alles onderling

    Blijkt uiteindelijk de verzekeraar van de andere partij de schade (gedeeltelijk) te moeten vergoeden? Dan heeft de schuldloze inzittende daar geen last van. De twee verzekeraars regelen onderling alles.

    Geldigheid van algemene voorwaarden

Veelgestelde vragen over de aansprakelijkheid van inzittenden

Wat is de Gliedertaxe?

De Gliedertaxe is een regeling waarbij een ongevallenverzekeraar aan de hand van de Gliedertaxe-tabel de mate van blijvende invaliditeit vaststelt. Op basis van deze blijvende invaliditeit wordt bepaald welk percentage van het verzekerde bedrag wordt vergoed. Hierdoor zal het verlies van een pink bijvoorbeeld voor een lagere vergoeding resulteren dan het verlies van een volledig hand.

Welke schade dekt de SVI-verzekering?

De SVI-verzekering dekt alleen de schade die nog niet door een andere verzekering wordt vergoed, maar het is wel altijd mogelijk om bij de SVI-verzekeraar aan te kloppen. De SVI-verzekeraar regelt dan alles met de verzekering van de aansprakelijke partij. De SVI-verzekering vergoedt de materiële schade, de fysieke schade, de psychische schade en de gevolgschade (bv. inkomensverlies). De SVI-verzekering biedt geen dekking voor schade aan het voertuig.

Welke uitsluitingen heeft een SVI-verzekering?

Dat is afhankelijk van de polisvoorwaarden, maar de meeste SVI-polissen verlenen geen dekking wanneer de bestuurder geen geldig rijbewijs heeft, alcohol of drugs heeft genomen of deelneemt aan een snelheidsrit. Ook wanneer een auto die particulier is verzekerd onrechtmatig als taxi werd gebruikt, zal de SVI-verzekering geen dekking verlenen.

Is een inzittendenverzekering verplicht?

Neen. In tegenstelling tot wat sommigen denken dekt de WA-verzekering al schade aan passagiers. Desondanks kent de WA-verzekering ook beperkingen. Eigenlijk is de inzittendenverzekering vooral interessant voor de bestuurder die niet verzekerd is via zijn eigen WA-verzekering. Bij een eenzijdig ongeval zonder aansprakelijke tegenpartij kan hij dan toch een schadevergoeding krijgen.

Is er altijd sprake van eigen schuld als de bestuurder gedronken heeft en/of de passagier geen gordel draagt?

Neen. In de rechtspraak zijn er verschillende voorbeelden te vinden waarbij dit niet het geval is. Het gaat dan wel om situaties waarbij deze fouten niet hebben bijgedragen aan de schade. Als de schade niet aan de passagier kan worden toegerekend omdat het niets te maken heeft met de toestand van de bestuurder of wanneer het niet-dragen van de gordel de schade niet heeft verslechterd, is er ook geen sprake van eigen schuld.