Het recht van ouders op informatie over hun kinderen
Ouders hebben verschillende plichten. Zo moeten ouders goed voor hun kind zorgen. Ze moeten bijvoorbeeld zorgen voor goed eten en ze moeten ervoor zorgen dat kinderen naar school kunnen gaan. Opdat ouders hun plichten goed kunnen uitoefenen, hebben ze ook bepaalde rechten. Een voorbeeld hiervan is het recht op informatie. Dit houdt in dat de school de ouders moet informeren over de ontwikkeling, het gedrag en de resultaten van het kind. Dit geldt ook bij gescheiden ouders.
Inhoud
Actieve informatieplicht van de school
De school heeft een informatieplicht ten opzichte van de ouders, zowel tegenover de ouder met ouderlijk gezag als tegenover de ouder zonder gezag. Dat wil zeggen dat de school de ouders moet informeren over belangrijke feiten met betrekking tot de opvoeding en de verzorging van het kind. Ook worden de ouders uitgenodigd voor een algemene ouderavond.
Recht op informatie bij gespecialiseerde hulp
Soms krijgt een kind op school extra begeleiding voor problemen die niet direct verband houden met het leren zelf. Daarvoor werkt de school mogelijk samen met gespecialiseerde mensen van buiten de school. Hierdoor krijgt het kind passende ondersteuning. Ouders worden uitgenodigd voor het casusoverleg of multidisciplinair overleg. Voordat het overleg plaatsvindt, krijgt de ouder informatie over het doel van dit overleg. Verder heeft de ouder recht op informatie over het plaatsgevonden casusoverleg, bijvoorbeeld als een ouder er niet bij aanwezig kan zijn. In sommige gevallen mag de school vrij informatie delen met hulporganisaties zonder de ouders te verwittigen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij vermoedens van kindermishandeling. Dit mag wel pas nadat een leerling is ingeschreven op de school.
Gegevens delen en toestemming van de ouders
Ouders hebben niet alleen recht op informatie, bovendien moeten ouders ook hun toestemming geven voordat persoonsgegevens met derde partijen worden gedeeld. Dit volgt uit de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming). In een paar bijzondere situaties mag de school echter gegevens delen zonder de toestemming van de ouders. Dat is bijvoorbeeld het geval als de onderwijsinspectie bij een controle gegevens opvraagt. Ook mag de basisschool het onderwijskundig rapport zonder toestemming van de ouders naar de nieuwe school sturen. De ouder moet dan wel eerst de kans krijgen om het rapport in te zien en moet er een reactie op kunnen geven.
Communiceren met ouders
Er zijn verschillende manieren waarop de school de ouders kan informeren. Dit kan bijvoorbeeld telefonisch, per mail, per brief, tijdens oudergesprekken en dergelijke meer. In theorie is het bijvoorbeeld ook mogelijk om via WhatsApp te communiceren met de ouders. Toch wordt dit laatste niet aangeraden, omdat contactgegevens ongevraagd worden gedeeld met Whatsapp en bijvoorbeeld gedeelde foto’s automatisch in het persoonlijke fotoarchief worden opgeslagen. Dit kan conflicteren met de AVG. Daarom raadt men af om te communiceren via dergelijke tools. Men kan beter communiceren via de schoolaccounts en via bestaande communicatiekanalen die wel geschikt zijn voor het onderwijs.
Gescheiden ouders en het recht op informatie
Beide ouders hebben recht op exact dezelfde informatie over het kind. Het maakt niet uit of een ouder al dan niet opvoedkundige taken opneemt. De school zal zich zich altijd neutraal opstellen als de ouders gescheiden zijn. Enkel bij hoge uitzondering kan de school weigeren om aan een ouder bepaalde informatie te verschaffen. De school dient dan te vertellen waarom het bepaalde informatie niet wil verschaffen.
Ouders informeren elkaar
Het uitgangspunt is dat gescheiden ouders elkaar op de hoogte brengen over belangrijke zaken omtrent het kind. Dit volgt uit artikel 1:377b BW. De beide ouders hebben allebei gezag en beslissen samen over belangrijke zaken, bijvoorbeeld over de opleidingskeuze. In het ouderschapsplan kunnen hierover afspraken zijn gemaakt.
Soms heeft slechts één ouder gezag over het kind. De andere ouder heeft dan geen zeggenschap over het kind, maar blijft wel recht hebben op informatie. De ouder zonder gezag zal dus nog altijd informatie kunnen krijgen over het kind. Zo kan deze ouder bijvoorbeeld informatie omtrent schoolprestaties inzien.
School houdt rekening met gevoeligheden
De meeste scholen hebben interne regels met betrekking tot gescheiden ouders. Zo zullen veel scholen er rekening mee houden als beide ouders geen goede relatie hebben met elkaar en bijvoorbeeld actief de andere ouder informeren. Vaak is er ook een mogelijkheid tot aparte ouderavonden. Over het algemeen zal de school willen dat beide ouders ondertekenen bij het inschrijven van het kind, eventueel op andere momenten. Een enkele handtekening kan ook volstaan, maar dan heeft de andere ouder een bezwaarrecht. Een school mag het kind niet inschrijven als het weet dat de andere ouder hier bezwaar tegen heeft.
School weigert informatie te verschaffen
Bij wijze van uitzondering kan de school beslissen om bepaalde informatie niet te verschaffen aan (een van) de ouders. Dit kan enkel per uitzondering. Dat zal bijvoorbeeld het geval zijn als er een rechterlijke beschikking is waarin staat dat (een van) de ouder(s) slechts beperkt recht heeft op informatie. Als de school de informatie niet deelt met de ouder, zal het altijd meedelen waarom het dat niet doet. Indien een ouder meent dat de school onterecht informatie weigert, kan de ouder de school hierop aanspreken of een klachtenprocedure starten.
Stiefouders en het recht op informatie
Het recht op informatie is beperkt tot de ouders. Een stiefouder of een nieuwe partner van de ouder is volgens de wet geen ouder van het kind. Daarom zal de school in principe geen directe informatie verschaffen aan de stiefouder of aan de nieuwe partner. Dit kan enkel als de gezaghebbende ouders hier uitdrukkelijk mee eens zijn. De school heeft ook de mogelijkheid om een stiefouder te weigeren op ouderavonden, bijvoorbeeld als dit het gesprek verstoort of lastiger maakt.
Veelgestelde vragen over ouders en het recht op informatie
Als ouder wil je natuurlijk op de hoogte zijn van de schoolse vorderingen van je kind. Gelukkig hebben ouders volgens de wet recht op informatie. Dat is ook het geval als de ouders zijn gescheiden. Ze kunnen niet alleen zelf om informatie vragen, want bovendien moet de school de ouders ook actief informeren. Soms kan de school dit echter weigeren, wat uiteraard voor vragen kan zorgen.
Tot welke leeftijd mogen ouders het leerlingdossier inzien?
Ouders hebben een volledig recht op inzage in het leerlingdossier tot het kind zestien jaar is. Tussen zestien en achttien jaar mogen ouders alleen nog het leerlingdossier inzien indien de leerling daarvoor toestemming geeft. Wel moeten scholen de ouders blijven informeren over de voortgang van de leerling, ongeacht of de leerling dit al dan niet wil.
Moet de school ouders informeren over de persoonsgegevens die worden verwerkt?
Ja, scholen zijn verplicht om ouders en leerlingen hierover te informeren. Ze moeten aangeven welke gegevens worden verzameld en wat er met deze gegevens wordt gedaan. Om aan deze verplichting te voldoen, zullen scholen een privacyverklaring opstellen en deze privacyverklaring publiceren en/of overhandigen aan de ouders en de leerling.
Mag een school zonder toestemming van de ouders informatie delen met een verzorger?
Dit mag uitsluitend als de derde aantoonbaar de verzorger is van het kind. De school kan dan de informatie delen op grond van een gerechtvaardigd belang of op grond van een wettelijke verplichting om te rapporteren aan verzorgers. Als het kind op hetzelfde adres woont als een derde kan dit een teken zijn dat de derde een verzorger is van het kind.
Wat kan een ouder doen als het geen informatie krijgt van de school?
De meeste scholen hebben een interne klachtenprocedure en zijn aangesloten bij een klachtencommissie. De klachtencommissie kan dan beslissen dat de ouder toch informatie moet krijgen. Bij welke klachtencommissie de school is aangesloten, is te lezen in de schoolgids of op de website van de school.
Kan een ouder eisen dat de andere ouder geen informatie krijgt?
De school moet zich neutraal opstellen en zal dus niet op verzoek van een van de ouders informatie achterhouden voor de andere ouder. Enkel op basis van een rechterlijke beslissing kan worden voorkomen dat de school informatie deelt met een andere ouder.